woensdag 29 september 2010

Via de ggzlaatzichhoren:

Klink handhaaft zijn plannen voor een eigen bijdrage in de tweedelijns GGZ. Aanstaande woensdag vindt hierover een verlengd debat plaats in de Tweede Kamer. Nog altijd is het geen gelopen race omdat de weerstand tegen de plannen van Klink groot is. Niet alleen buiten maar ook binnen de Kamer. En dus is het van belang dat we vandaag en morgen met zijn allen de druk opvoeren om de eigen bijdrage van tafel te krijgen. We willen je vragen om daarbij te helpen, door een mail te sturen naar de leden van de vaste kamercommissie voor VWS. Hoe meer mails de komende anderhalve dag binnenkomen, hoe groter de kans dat de eigen bijdrage alsnog niet doorgaat.

Hieronder tref je de emailadressen van de betreffende kamerleden alsmede een concepttekst aan. Die kun je letterlijk overnemen of aanpassen naar eigen behoefte. Dus open je emailprogramma, kopieer de emailadressen naar het geadresseerden veld, kopieer het onderwerp, kopieer de tekst, onderteken de tekst met je naam en functie en verstuur de mail.

Je kunt ook op deze link klikken. Als het goed is worden de emailadressen en het onderwerp dan vanzelf ingevuld.

We hopen dat je mee wilt werken, in het belang van onze cliënten en ons vak.

Met vriendelijke groet,

Fred Leffers, Thijs Emons, Co Klaver en Alan Ralston
http://www.deggzlaatzichhoren.nl/

HIER VOLGT DE EMAIL

Aan:
h.zijlstra@tweedekamer.nl, e.vdveen@tweedekamer.nl, p.dijkstra@tweedekamer.nl, l.voortman@tweedekamer.nl, c.vdstaaij@tweedekamer.nl, m.smilde@tweedekamer.nl, r.leijten@tweedekamer.nl, a.teunissen@tweedekamer.nl, k.gerbrands@tweedekamer.nl, e.wiegman@tweedekamer.nl, e.dijkgraaf@tweedekamer.nl, e.ouwehand@tweedekamer.nl

Onderwerp:
Stop eigen bijdrage tweedelijns GGZ

Tekst:
Geachte heer, mevrouw,

Bij deze doe ik een klemmend beroep op u om minister Klink te stuiten in zijn voornemen een eigen bijdrage in te voeren voor de tweedelijns GGZ. Dit is een uiterst kwalijke beleidsmaatregel en wel om de volgende redenen. Ten eerste is het een discriminerende maatregel die mensen met psychische problemen stigmatiseert. De GGZ is geen luxegoed maar noodzakelijke zorg. Ten tweede doet de suggestie dat mensen lichtvaardig gebruik zouden maken van de GGZ geen recht aan het feit dat de drempel voor psychische zorg nog altijd hoog is. Ook in 2010 gaat de stap naar de GGZ voor velen gepaard met twijfel, schaamte en uitstelgedrag. Ten derde brengt de maatregel de toegankelijkheid van zorg in gevaar. Dit geldt zeker voor doelgroepen waarvoor de drempel toch al hoog ligt, zoals jongeren en zorgmijders. Terwijl juist bij deze doelgroepen veel maatschappelijk rendement valt te behalen. Ten vierde gaat het om een kortzichtige bezuinigingsmaatregel die op macroniveau juist tot hogere kosten zal leiden (meer overlast, meer ziekteverzuim, minder maatschappelijke participatie, meer kosten elders in de gezondheidszorg). Bezuinigen op de GGZ is mogelijk. Maar het invoeren van een eigen bijdrage voor tweedelijns behandelingen is gevaarlijk, onwenselijk en inconsequent. Mijn verzoek aan u is dan ook om te voorkomen dat dit slechte voorstel van minister Klink doorgang vindt.

vrijdag 16 april 2010

ECOLOGIE VAN DE MARKT

De term "ecologie"is afgeleid van het Griekse OIKOS = huishouden of leefplek en verwijst naar de interrelatie tussen het organisme en diens omgeving. In het algemeen gaat ecologie in biologische zin over de dynamiek van relaties in een bepaalde habitat (zoals een natuurgebied). "Humane Ecologie" is een gebied van de sociologie dat zich bezighoudt met studie van dynamiek van de structuur en organizatie van de menselijke gemeenschap in relatie tot zijn omgeving. De Markt van vraag en aanbod is een voorbeeld van een humane ecologische structuur.
Het neoliberalistische zogenaamde "marktdenken" dat in de westerse wereld nogal dominant is geworden is een vorm van ecologisch denken: het gaat uit van een wisselwerking tussen handelende mensen die zou leiden tot rationele keuzen die economisch gunstig zijn. Daartoe zijn op allerlei maatschappelijke gebieden concurrentie-structuren ingevoerd zodat er een economische dynamiek kan ontstaan. Echter er is een wezenlijk verschil tussen ecologische processen in de natuur en ecologische dynamiek tussen mensen. Dieren en planten gebruiken namelijk geen geld.
De wisselwerking tussen dieren en planten gaat dan wel over belangen: voedsel, licht, water, zuurstof maar dat kunnen ze niet op de bank zetten en later inwisselen wanneer dat zo uitkomt.

Mijn stelling is dat marktdenken in ecologische zin een perversie omdat (de manier waarop veel mensen met)geld (omgaan) een verstoring betekent voor een gezonde dynamiek. Geld wordt vaak een doel op zichzelf. Geld zou opzichzelf goed zijn wanneer het geen machtsmiddel was maar dat is het wel.
Een ander verschil met natuurlijke ecologie is dat in de natuur interactie direct en spontaan plaatsvindt in de confrontatie met de onmiddelijke omgeving: verstoringen of veranderingen hebben rechtstreeks effect. Er is een directe en ondubbelzinnige adaptieve communicatie die draait om kwaliteit.
De adaptieve communicatie in de markt (bijv.: reclame, voorlichting, is indirect en (multi)dubbelzinnig. De belanghebbende producenten (bedrijven, ziekenhuizen, etcetera) leveren de informatie en zijn primair gespitst op het verdienen van geld en zelden op het leveren van kwaliteit. Dat komt omdat de producenten onderhevig zijn aan financiering via aandeelhouders, banken, subsidiegevers of anderszins belang hebben bij vergroten van inkomsten en beperking van kosten.

De communicatie zou daarom onafhankelijk moeten zijn van economisch belanghebbenden. Maar ook de consument zou in staat moeten zijn om elk aspect van goederen of diensten te kennen en te beoordelen op kwaliteit wat een utopie is. Probeer maar eens uit te zoeken welke ziektekostenverzekering of welke energieleverancier of welke telecom aanbieder, welke hypotheekvorm het gunstigst is financieel en kwalitatief. Op zijn best vindt je met veel tijdsinvestering en inspanning dubbelzinnige en onvolledige en weinig betrouwbare informatie.

Bruikbare, toepasselijke, kwaliteit verwerven wordt helemaal onmogelijk wanneer het gaat over (geestelijke)gezondheidszorg waarin een enorme kloof is tussen aanbod en behoefte. Bepaal maar eens welke psychotherapie het best voor je is en welke hulpverlener bij jou past. Het aanbod aan psychotherapie-en is enorm onderhevig aan modes en aan onbetrouwbare "wetenschappelijke" gegevens. Bijvoorbeeld: Cognitieve therapie al dan niet gecombineerd met gedragstherapie is al een tijdje de norm want zou bewezen werkzaam zijn. Vergeet het maar, want uit overkoepelend onderzoek blijkt dat de onderzoekers bewijzen wat ze willen bewijzen. Cognitieve therapie (de oorspronkelijke bedacht door Bech)is populair bij beleidsmakers en psychiaters omdat die simpel is en kortdurend en goedkoop en goed in een protocol te vatten is. Confectie waar maatwerk nodig is. Heb je er baat bij dan moet je er zeker mee doorgaan. Maar wat als dat niet zo is heb je dan alternatieven? De client/ patient heeft zelden inbreng in wat hij krijgt aangeboden. Vraag en aanbod is hier niet aanwezig.

De marktwerking is een naieve ecologische illusie. Bij echte ecologie zijn alle factoren "onder controle" omdat het een spontaan proces is. In de markt zijn er onbeheersbare structuren en belangen te actief en te dominant betrokken op de wisselwerking. De huidige economische crisis is daar een rechtstreeks gevolg van. Markt is goed voor producten maar zeker niet voor diensten waar het gaat om kwaliteit en dienstverlening. Zie hoe het uit de klauw gelopen is met thuiszorginstellingen. Zie de geschiedenis van rampen bij de spoorwegen door kosten inperking en en navenante bezuinigingen op onderhoud. Maar mensen leren slechts langzaam van hun ervaringen want nu wil men de ziekenhuizen weer laten concurreren. Rampzalig, ziekmakend ,dodelijk.

Kwaliteit kan niet verschaft worden via geld als intermediair wanneer het over dienstverlening gaat. Geld mag een randvoorwaarde zijn - de kosten hoeven niet de pan uit te rijzen maar effectiviteit moet het intermediair zijn. En dat dient gecontroleerd door een in economische zin onafhankelijke instantie.

Oranisaties op het gebied van dienstverlening en gezondheidszorg moeten zo snel mogelijk ontrokken worden aan de perverse markt en terug naar de overheid. Het moeten diensten van het collectief aan het collectief zijn en verschaffen wat nodig is - voor iedereen - en niet wat goedkoop is (goedkoop = duurkoop!). Denken in termen van rendabiliteit is in deze sector slecht voor de mens.

maandag 12 april 2010

FREUD eruit


Het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) heeft de Psychoanalyse uit het verzekeringspakket geschrapt. Psychoanayse gebaseerd op het gedachtenleven van Sigmund Freud zaliger en zijn opvolgers is een zeer tijdrovende vorm van psychotherapie waarbij de client 4 a 5 dagen per week gedurende een jaar of 5 een half uur op de divan komt liggen. De psychotherapeut zit naast de divan en reageert soms op wat de client vertelt. In Nederland zijn -volgens het dagblad TROUW - 600 mensen in psychoanalyse. Die dat nu zelf moeten betalen dus.
Afgezien ervan dat de psychoanalyse er een verzameling bizarre concepten op na houdt zoals: het "Oedipuscomplex" dwz iemand wil met zijn moeder naar bed en zijn vader doden; "Penisnijd", dwz een vrouw 'benijdt' een man vanwege een zeker uitsteeksel en wreekt zich om die reden op mannen; "Castratieangst" dwz dat mannen vaak bang zijn voor vrouwen omdat hun uitsteeksel belaagd zou worden; "driften" die onderdrukt zouden moeten worden om een fatsoenlijk mens te worden waardoor hele generaties zich schuldig hebben gevoeld over normale behoeften, is psychoanalyse een dure en zeer tijdrovende vorm van navelstaren in een tijd waarin aanzienlijk kortere en effectievere therapieen bestaan. Bovendien is psychoanalyse gebaseerd op een achterhaalde visie op sexualiteit, en individualiserend in de zin dat omgeving en relaties buiten beschouwing blijven als wezenlijke invloeden. Alles is intra-psychisch dus. Onzin want een mens leeft in wisselwerking niet alleen met zijn geschiedenis maar ook met zijn omgeving. Kortom geen groot verlies. En waarom zou je - metaforisch gezegd- met de stoomtrein in een traag gangetje (en vervuilend) gaan als je met de de trein kan of zelfs met een vliegtuig.

woensdag 13 januari 2010

oproep

STOP DE BUREAUCRATIE EN MARKTWERKING IN DE GGZ!
Maakt u zich ook zorgen over de ontwikkelingen in de GGZ? Vindt u ook dat de mens centraal moet staan en niet productie, procedure en profilering?
Wij roepen u, professional in de GGZ, op in verzet te komen tegen de oprukkende marktwerking en de afbraak van kwaliteit in de GGZ. U kunt dit doen door het ondertekenen van de petitie op http://www.zorggeenmarkt.nl/ggz/petitie.php. U kunt hier ook actiemateriaal bestellen zoals flyers en handtekeningenlijsten om te verspreiden onder collega’s en om zelf handtekeningen voor de petitie te verzamelen.
Het plan is om de petitie nog voor de zomer tijdens een grote manifestatie aan te bieden in Den Haag. Hoe meer handtekeningen, hoe meer gewicht de petitie in de schaal legt en hoe groter de kans dat het beleid wordt bijgesteld. Teken dus vandaag nog en vraag uw collega's hetzelfde te doen!
Wilt u deze oproep zo breed mogelijk verspreiden onder uw collega's in de GGZ?
Actiecomité 'Zorg geen Markt', Groep 'De GGZ laat zich horen'
ABVAKABO FNV, Nu'91, CNV publieke zaak en FNV VrouwenbondSTOP DE BUREAUCRATIE EN MARKTWERKING IN DE GGZ!
Maakt u zich ook zorgen over de ontwikkelingen in de GGZ? Vindt u ook dat de mens centraal moet staan en niet productie, procedure en profilering?
Wij roepen u, professional in de GGZ, op in verzet te komen tegen de oprukkende marktwerking en de afbraak van kwaliteit in de GGZ. U kunt dit doen door het ondertekenen van de petitie op http://www.zorggeenmarkt.nl/ggz/petitie.php
. U kunt hier ook actiemateriaal bestellen zoals flyers en handtekeningenlijsten om te verspreiden onder collega’s en om zelf handtekeningen voor de petitie te verzamelen.
Het plan is om de petitie nog voor de zomer tijdens een grote manifestatie aan te bieden in Den Haag. Hoe meer handtekeningen, hoe meer gewicht de petitie in de schaal legt en hoe groter de kans dat het beleid wordt bijgesteld. Teken dus vandaag nog en vraag uw collega's hetzelfde te doen!
Wilt u deze oproep zo breed mogelijk verspreiden onder uw collega's in de GGZ?
Actiecomité 'Zorg geen Markt', Groep 'De GGZ laat zich horen'
ABVAKABO FNV, Nu'91, CNV publieke zaak en FNV Vrouwenbond

woensdag 16 december 2009

Eerste lijns psychologie en ziektekostenverzekeringen

Wanneer ik bij mijn tandarts een behandeling onderga loop ik na afloop langs de balie waar ik afreken en een factuur meekrijg die ik vervolgens indien bij mijn ziektekostenverzekering. De verzekering restitueert vervolgens het bedrag. Geen probleem. Het is makkelijk en helder. Op de factuur staat een factuurnummer en mijn naam en geboortedatum, de behandeling wordt omschreven en het bedrag staat erop. Dat is alles.

Wanneer ik of u behandeld wordt door een eerste lijnspsycholoog gaat dat niet zo simpel. Het gaat zo: U krijgt een nota toegezonden als u een restitutiepolis heeft. Op die nota staat natuurlijk het bedrag. Zeg 88 euro. U bent 10 euro eigen bijdrage verschuldigd, die gaat eraf en vervolgens na verloop van tijd vergoed de ziektekostenverzekering (in dit voorbeeld IZZ)54 euro. Dat betekent dat u voor elk gesprek 24 euro (+ 10) zelf moet betalen. Ondanks dat er in de polis staat dat u recht hebt op als ik het goed heb 9 gesprekken per jaar met een - overheidsgeregistreerde)eerste lijns psycholoog of een Gezondheidszorgpsycholoog BIG. Het is namelijk zo dat de verzekering een strafkorting neemt omdat de psycholoog geen contract met die verzekering heeft.

Gezien vanuit uw psycholoog zit het volgende er allemaal aan vast:

- De psycholoog heeft een opleiding gedaan en moet door de overheid geregistreerd zijn. Hij/zij krijgt dan een BIG nummer. Zonder BIG nummer vergoed een ziektekostenverzekering niets. Prima tot zover. Je zou zeggen: het BIG nummer op de factuur dat ook nog bij de overheid geverifieerd kan worden, is voldoende waarborg voor de verzekering. Nou nee. Er is een instantie opgericht die checkt of de psycholoog een BIG registratie heeft en die verstrekt vervolgens een AGB nummer. Zonder dat AGB nummer vergoed de ziektekostenverzekering niet. (Waar ik op wacht is dat er een organisatie wordt opgericht die controleert of een psycholoog een AGB nummer heeft en zoja, vervolgens een B (bullshit) nummer verstrekt zodat er vast staat dat er een agb code is waaruit blijkt dat er een BIG nummer is. Het Droste cacaobusje effect. Wie weet kan het ook nog kadastraal worden vastgelegd).

Een aantal verzekeringen eisen ook een VEKTIS prestatiecode op de nota. Een bizarre term die suggereert dat er een afgewogen prestatie in wordt uitgedrukt maar nee het zijn codes voor typen gesprekken, zoals 30005 voor een Consult Relatietherapie. Verder dient op de nota uw BSN nummer (??!!) te staan en uw polisnummer.

De psycholoog kan ook rechtstreeks het gesprek declareren bij uw ziektekostenverzekering. Maar dan moet hij/zij wel een contract afsluiten met die verzekering. Dan vergoed die een standaardbedrag. Bjvoorbeeld 75 euro voor een gesprek (terwijl de normale tarieven hoger zijn). De client krijgt vergoeding minus 10 euro eigen bijdrage. Nadeel voor de client is dat hij/zij niet vrij kan kiezen. Aleen uit de gecontracteerden. Wanneer u naar een psycholoog wilt waarvan u weet dat die een specifieke behandeling geeft of waarvan u weet dat u er baat bij zal hebben of u er veilig bij voelt en hij/zij heeft geen contract dan moet u dus meer betalen -zie boven.

Het nadeel van een contract voor een psycholoog is dat er minder vergoed wordt dan normaal. Voordeel is: mogelijk meer clienten krijgen.
Je zou zeggen waarom geen contract afsluiten met een ziektekostenverzekering. Helaas zitten er nogal wat bureaucratisch addertjes onder het gras. Elke ziektekostenverzekering begint reeksen van eisen te stellen zogauw een psych een contract wil afsluiten. Eisen aan de praktijk (zo mag ik van een verzekering geen praktijk voeren in een ruimte die ik ook gebruik om te studeren) en eisen aan de administratie en aan de rapportage over de client. Zo moet ik declareren via het internet via VECOZO waar ik dan weer een contract mee moet sluiten en via VECOZO - www.vecozo.nl - een overeenkomst digitale gegevensuitwisseling (COV) met de verzekeringen (in de laatste versie 26 stuks). Ik krijg dan een "Certificaat".
Voorbeeld van bureaucratisering: van Achmea kreeg ik een brief over Uzovicodes . Ik citeer uit die brief: "Declaraties over 2009 kunt u met de oude Uzovicode 3312 indienen. declaraties over 2010 kunt u met de Uzovicode 3311 voor Zilveren Kruis Achmea indienen." Zo gaat het nog even door.

Dus samenvattend; BIG nummer + AGB codes + VEKTIS prestatiecodes + contract + COV + Uzovicodes. Ik heb vast nog wat over het hoofd gezien.

Dan heb ik het nog niet gehad over DBC's (diagnose behandel combinaties) en over het EPD (Electronisch Patienten Dossier).

Snapt u nu waarom ik een beetje jaloers ben op mijn tandarts?

Eerlijk gezegd word ik - en veel van mijn collega's - beroerd van deze Kafkaiaanse situatie. Veel psychologen weigeren een contract te sluiten vanwege alle bureaucratische omslachtigheid, onvrijheid voor de client en gevaar voor de privacy van de client. Dat betekent dat zij afhankelijk worden van restitutie en de client duurder uit is.
Bovendien: ik heb het al een paar keer meegemaakt dat een verzekering maanden wachtte met uitbetalen zodat de client moest afhaken en de behandeling ernstig verstoord werd.

Ik begrijp dat er een kwaliteitscontrole dient te zijn maar ik vindt dat nadrukkelijk niet de taak van een ziektekostenverzekering. Die moeten gewoon de behandeling uitbetalen die in hun polis staat en in de wet is vastgelegd.

Waarom laat de overheid toe dat ziektekostenverzekeringen een staat in de staat zijn geworden. De overheid geeft iets uit handen aan een commercieele organisatie dat daar niet hoort.

Hou het simpel: betaal als verzekering gewoon de nota van een geregistreerd psycholoog en laat de client kiezen.

donderdag 8 oktober 2009

De zorgzaamheid verziekt

8 october 2009: Uit een onderzoek van de SP onder 11.000 zorgmedewerkers blijkt dat een op de vijf zou willen afhaken door de last die ze hebben van de bureaucratie en van de kwaliteitsvermindering in de zorg. Meer dan de helft zegt steeds minder plezier in het werk te hebben.

maandag 21 september 2009

Wisselwerkingen

Een tijdlang was gezinstherapie gewoon. Plotseling in de tachtiger jaren waren er op congressen psychiaters en psychologen die verkondigden dat gezinstherapie niet deugde want "daarin werden ouders als schuldigen aangewezen". Een typische truc om tegenstanders onderuit te halen is - zoals hier - dat het gedrag van de tegenstander onjuist wordt beschreven om vervolgens de tegenstander te kunnen elimineren. Tegelijk waren er psychiaters die op dezelfde congressen beweerden dat antidepressiva 80% effect hadden. Een aantoonbare leugen. In kort bestek: manipulatie om het sociale interactieve model te vervangen door het medische individualiserende model. Want dat gaf de mogelijkheid om lastige en dure behandelingen te verstoten en pillen te gaan uitdelen. Dat lukte, ook door te weinig tegenspel van gezinstherapeuten (die wat teveel geimponeerd waren door hun succes en hun waakzaamheid kwijt waren). Kortom de medicus en de farmacy hadden hun toekomst veilig gesteld.

Het vreemde was dat gezinstherapie gebaseerd was op de Algemene Systemen theorie (Bertalanffy). Een gezin is een systeem. En een systeem heeft bepaalde kenmerken. Onder andere dat het gedrag van een systeemlid een functie heeft in relatie tot het systeem. Dat betekent dat je hoogstens het systeem de schuld kan geven van iets maar nooit een individu zoals een moeder of een vader. Zodat het door de psychiaters gehanteerde argument eigenlijk alleen maar liet zien dat ze niets van gezinstherapie begrepen. Maar niemand durfde dat toen te zeggen - ik ook niet, ik zat erbij en ik keek er naar en was verbijsterd.

Een systeem is ingebed. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat een systeem weer een lid kan zijn van een overkoepelend systeem zoals een familie of een groep en ook de gemeenschap waarin het syteem verkeert (kerkgemeenschap; dorp; stad; etcetera). Het systeemmodel maakt duidelijk dat op een gestructureerde manier er sociale beinvloeding is en dat een individu slechts te begrijpen en te behandelen is als je die sociale invloeden op de goede manier onderzoekt.

De algemene systemen theorie en daaruit ontwikkelde modellen, heeft postgevat in alle wetenschappen - het is een soort standaard - behalve in de nederlandse psychiatrie en psychologie die zich onder invloed van managers, medici en politiek heeft ontwikkeld tot een tragische, armzalig monocultuur van individu-gerichte maatregelen.

Hoe dan ook, een persoon is meer dan wat er binnen de grenzen van zijn huid aanwezig lijkt te zijn. Het zieke is dat artsen een individu zelfs hebben gereduceerd tot zijn hersenen en denken dat kennis daarover voldoende is. Een mens is tegenwoordig een brein met wat uitsteeksels.

Een nadeel van gezinstherapie is dat het een manier van interactioneel denken vergde dat niet door iedereen op te brengen is. Causaliteit is bijvoorbeeld circulair ( ik zou overigens liever zeggen: spiralend omdat elk proces zich in de tijd afspeelt en stilstand achteruitgang is ) dus niet: als a dan b maar zoiets als: x > a > b > x2 >. Bij de Selvini Pallazoli - aanpak die zeer effectief is bij zogenaamde psychiatrische stoornissen - heb je twee therapeuten nodig bij het gezin en twee achter de spiegel. Maar dan heb je in 3 sessies het probleem (zoals anorexia) opgelost. Op voorwaarde dat je alle betrokkenen kon bereiken. Moelijk werk. Niet voor elke hulpverlener inzichtelijk. Je moest bijvoorbeeld aan de patient duidelijk maken wat voor een dienst hij voor het systeem verrichte (erkenning ) en de inbreng van alle andere gezinsleden daarbij onder woorden brengen. Vereist nogal wat training.

In ieder geval: in elke wetenschap is externe beinvloeding een open deur behalve in de psychiatrie. Iedereen ervaart elke dag in zijn leven dat hij invloeden ondervindt van de omgeving waarin hij verkeert en van de personen die hij ontmoet of waar hij mee omgaat. Het is zoiets triviaals als 'elke dag gaat de zon op' en "de aarde is rond en draait om de zon'.
Sterk voorbeeld: ik heb het meegemaakt dat een client werd gezien als zwakzinnig totdat zijn ouders waar hij nog bij woonde overleden en hij na korte tijd opbloeide en inmiddels een academische studie voltooid heeft. Iedereen wordt gestimuleerd of belemmerd door factoren of personen 'buiten' hemzelf. Natuurlijk speelt de individuele beleving van die factoren en de mogelijkheden van de persoon ook mee. Maar, wil je iemand begrijpen dan moet je zijn geschiedenis en zijn sociale context kennen. (overigens geldt dat ook voor de hersenen - de hersenen kunnen niet zonder alle inbreng van alle delen van het lichaam en denken doen we niet met onze hersenen maar met ons hele lijf en zelfs misschien met nog meer dan dat).