ECOLOGIE VAN DE MARKT

De term "ecologie"is afgeleid van het Griekse OIKOS = huishouden of leefplek en verwijst naar de interrelatie tussen het organisme en diens omgeving. In het algemeen gaat ecologie in biologische zin over de dynamiek van relaties in een bepaalde habitat (zoals een natuurgebied). "Humane Ecologie" is een gebied van de sociologie dat zich bezighoudt met studie van dynamiek van de structuur en organizatie van de menselijke gemeenschap in relatie tot zijn omgeving. De Markt van vraag en aanbod is een voorbeeld van een humane ecologische structuur.
Het neoliberalistische zogenaamde "marktdenken" dat in de westerse wereld nogal dominant is geworden is een vorm van ecologisch denken: het gaat uit van een wisselwerking tussen handelende mensen die zou leiden tot rationele keuzen die economisch gunstig zijn. Daartoe zijn op allerlei maatschappelijke gebieden concurrentie-structuren ingevoerd zodat er een economische dynamiek kan ontstaan. Echter er is een wezenlijk verschil tussen ecologische processen in de natuur en ecologische dynamiek tussen mensen. Dieren en planten gebruiken namelijk geen geld.
De wisselwerking tussen dieren en planten gaat dan wel over belangen: voedsel, licht, water, zuurstof maar dat kunnen ze niet op de bank zetten en later inwisselen wanneer dat zo uitkomt.

Mijn stelling is dat marktdenken in ecologische zin een perversie omdat (de manier waarop veel mensen met)geld (omgaan) een verstoring betekent voor een gezonde dynamiek. Geld wordt vaak een doel op zichzelf. Geld zou opzichzelf goed zijn wanneer het geen machtsmiddel was maar dat is het wel.
Een ander verschil met natuurlijke ecologie is dat in de natuur interactie direct en spontaan plaatsvindt in de confrontatie met de onmiddelijke omgeving: verstoringen of veranderingen hebben rechtstreeks effect. Er is een directe en ondubbelzinnige adaptieve communicatie die draait om kwaliteit.
De adaptieve communicatie in de markt (bijv.: reclame, voorlichting, is indirect en (multi)dubbelzinnig. De belanghebbende producenten (bedrijven, ziekenhuizen, etcetera) leveren de informatie en zijn primair gespitst op het verdienen van geld en zelden op het leveren van kwaliteit. Dat komt omdat de producenten onderhevig zijn aan financiering via aandeelhouders, banken, subsidiegevers of anderszins belang hebben bij vergroten van inkomsten en beperking van kosten.

De communicatie zou daarom onafhankelijk moeten zijn van economisch belanghebbenden. Maar ook de consument zou in staat moeten zijn om elk aspect van goederen of diensten te kennen en te beoordelen op kwaliteit wat een utopie is. Probeer maar eens uit te zoeken welke ziektekostenverzekering of welke energieleverancier of welke telecom aanbieder, welke hypotheekvorm het gunstigst is financieel en kwalitatief. Op zijn best vindt je met veel tijdsinvestering en inspanning dubbelzinnige en onvolledige en weinig betrouwbare informatie.

Bruikbare, toepasselijke, kwaliteit verwerven wordt helemaal onmogelijk wanneer het gaat over (geestelijke)gezondheidszorg waarin een enorme kloof is tussen aanbod en behoefte. Bepaal maar eens welke psychotherapie het best voor je is en welke hulpverlener bij jou past. Het aanbod aan psychotherapie-en is enorm onderhevig aan modes en aan onbetrouwbare "wetenschappelijke" gegevens. Bijvoorbeeld: Cognitieve therapie al dan niet gecombineerd met gedragstherapie is al een tijdje de norm want zou bewezen werkzaam zijn. Vergeet het maar, want uit overkoepelend onderzoek blijkt dat de onderzoekers bewijzen wat ze willen bewijzen. Cognitieve therapie (de oorspronkelijke bedacht door Bech)is populair bij beleidsmakers en psychiaters omdat die simpel is en kortdurend en goedkoop en goed in een protocol te vatten is. Confectie waar maatwerk nodig is. Heb je er baat bij dan moet je er zeker mee doorgaan. Maar wat als dat niet zo is heb je dan alternatieven? De client/ patient heeft zelden inbreng in wat hij krijgt aangeboden. Vraag en aanbod is hier niet aanwezig.

De marktwerking is een naieve ecologische illusie. Bij echte ecologie zijn alle factoren "onder controle" omdat het een spontaan proces is. In de markt zijn er onbeheersbare structuren en belangen te actief en te dominant betrokken op de wisselwerking. De huidige economische crisis is daar een rechtstreeks gevolg van. Markt is goed voor producten maar zeker niet voor diensten waar het gaat om kwaliteit en dienstverlening. Zie hoe het uit de klauw gelopen is met thuiszorginstellingen. Zie de geschiedenis van rampen bij de spoorwegen door kosten inperking en en navenante bezuinigingen op onderhoud. Maar mensen leren slechts langzaam van hun ervaringen want nu wil men de ziekenhuizen weer laten concurreren. Rampzalig, ziekmakend ,dodelijk.

Kwaliteit kan niet verschaft worden via geld als intermediair wanneer het over dienstverlening gaat. Geld mag een randvoorwaarde zijn - de kosten hoeven niet de pan uit te rijzen maar effectiviteit moet het intermediair zijn. En dat dient gecontroleerd door een in economische zin onafhankelijke instantie.

Oranisaties op het gebied van dienstverlening en gezondheidszorg moeten zo snel mogelijk ontrokken worden aan de perverse markt en terug naar de overheid. Het moeten diensten van het collectief aan het collectief zijn en verschaffen wat nodig is - voor iedereen - en niet wat goedkoop is (goedkoop = duurkoop!). Denken in termen van rendabiliteit is in deze sector slecht voor de mens.